07.03.17

Psychologia sportu nie tylko dla sportowców. Zobacz, jak może pomagać każdemu z nas w codziennych sytuacjach

Z reguły sportowcy postrzegani są jako „inni”. Czasami nawet jako nadludzie, herosi. Najczęściej jednak jako funkcjonujący w innych warunkach, doświadczający innych bodźców. W końcu zawody sportowe to bardzo specyficzna sytuacja i większość z nas nie potrafi sobie wyobrazić samych siebie rywalizujących w igrzyskach olimpijskich lub rozgrywających mecz piłki nożnej w finale Ligi Mistrzów.

A jednak sportowcy stosują narzędzia psychologiczne, które mogą pomagać nie tylko im, ale wielu z nas, którzy doświadczają w życiu określonych trudności czy wyzwań. Rzecz w tym, że nie muszą to być igrzyska olimpijskie. Ważne, że w tej sytuacji pojawiają się w nas konkretne reakcje i emocje. Sedno tkwi w tym, że nasz mózg i ciało zachowuje się w taki sam sposób, jak mózg i ciało sportowca. Wyobraź sobie, że przed tobą ważna prezentacja na konferencji. Przygotowujesz się do ważnej randki. Masz przed sobą trudną decyzję rodzicielską do podjęcia. Możesz mieć nadzieję, że wszystko ułoży się zgodnie z twoimi oczekiwaniami, że pójdzie dobrze. Jednak sportowcy wiedzą, że zdawanie się na przypadek i nadzieję nie wystarcza. Zdają sobie sprawę z tego, że mogą zrobić coś, co pozwoli im osiągnąć oczekiwany rezultat podczas zawodów. Podobnie dzieje się w życiu codziennym. We wszystkich przykładowo wymienionych sytuacjach możesz doświadczać silnych emocji, napięcia, stresu – tak samo, jak sportowcy podczas zawodów. Możesz też stosować te same sposoby radzenia sobie. Oto trzy proste narzędzia, zaczerpnięte prosto z pracy psychologa ze sportowcami, które mogą pomóc ci w trudnej sytuacji. Takie, która może powodować lęk, niepokój, wywoływać stres i napięcie:

1. Oddychanie

Ćwiczenia oddechowe pomagają w radzeniu sobie z bezsennością, w redukowaniu objawów lęku, stresu pourazowego (PTSD), depresji i zaburzeń koncentracji uwagi. To narzędzie, które wspiera, nie leczy samo w sobie – o tym warto pamiętać. Techniki oddechowe pomagają jednak w kontrolowaniu autonomicznego układu nerwowego, który odpowiada procesy nieświadome, takie jak bicie serca i reakcje organizmu na stres. Jeśli w świadomy sposób zmieniamy rytm oddychania, uspokajamy i spowalniamy oddech, przekazujemy do mózgu informację, że „wszystko jest dobrze”. O podstawowych ćwiczeniach oddechowych, które każdy z nas może wykonywać samodzielnie, w wolnej chwili pisaliśmy już w tym miejscu.

2. Dialog wewnętrzny

W jaki sposób zachęcać samych siebie do działania? Jak wytrwać w wykonywaniu jakiegoś zadania, choć wydaje się nam to niemal niemożliwe? Możemy do siebie…mówić. Dialog wewnętrzny to jedna z podstawowych technik stosowanych w psychologii sportu, ale znakomicie sprawdza się także w innych sytuacjach. Kiedy tylko brakuje ci motywacji, czujesz, że tracisz energię i wolę do działania, kiedy zaczynasz wątpić w siebie, spróbuj. O tym, dlaczego dialog wewnętrzny działa i jak go stosować pisaliśmy w tym miejscu.

3. Rutyna

Żeby poczuć się pewniej i bezpieczniej w sytuacjach, które budzą stres lub niepokój, sportowcy konstruują pewien plan działania. Nazywają go rutyną. W praktyce oznacza to na przykład, że przed każdym startem wykonują te same czynności zazwyczaj w tej samej kolejności. W pewnym momencie zaczynają robić je automatycznie, nie zastanawiając się nad tym. Dołączają do tego właśnie techniki oddechowe czy dialog wewnętrzny. Dzięki rutynie, ciało i mózg zaczynają reagować, identyfikują sytuację jako znaną – bezpieczną. Jeśli bardzo denerwujesz się przed wystąpieniami publicznymi, spróbuj znaleźć swój „zestaw” czynności, które ci pomagają. Przy okazji kolejnego razu, kiedy wdrożysz swoją rutynę, umysł i ciało zaczną zdecydowanie szybciej reagować. Z czasem, w sytuacjach, które budziły stres, niepokój czy lęk poczujesz się pewniej. Ochroni cię to taże przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, których nie jesteś w stanie kontrolować.