01.01.17

Media, presja i wsparcie sportowców. Zadanie dla psychologa i trenera

Sport na najwyższym poziomie i media (również media społecznościowe) są dziś ze sobą nierozerwalnie złączone. Sport wypełnia treścią bardzo dużą część przestrzeni medialnej, a sportowcy korzystają z mediów nie tylko w celach prywatnych, ale również chociażby po to aby realizować zobowiązania wobec sponsorów czy wypełniać obowiązki wynikające z kontraktów z klubami.

Dodając do tego fakt, że w dzisiejszym świecie media społecznościowe stały się w wielu sytuacjach najpopularniejszym kanałem komunikacji między ludźmi łatwo można wyobrazić sobie skalę tej zależności. Warto wobec tego zastanowić się, na ile media mogą stanowić dla sportowców źródło stresu i na ile mogą wpływać na ich dyspozycję podczas zawodów – szczególnie tych, które budzą duże zainteresowanie.

Moim zdaniem, szczególnie młodzi sportowcy, których popularność szybko wzrasta mogą w znaczący sposób odczuwać skutki stresu związanego z trudnościami w radzeniu sobie z funkcjonowaniem w mediach. Wystarczy chociażby przyjrzeć się zamieszaniu związanemu z transferem młodego norweskiego piłkarza Martina Ødegaarda do Realu Madryt. Gdy podpisał on kontrakt, media natychmiast oszalały na jego punkcie, a Norweg w jednym momencie stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci światowego sportu. Nieprzypadkowo wymieniam akurat nazwisko Ødegaarda, który ma zaledwie 16 lat. Real Madryt, podobnie jak wiele uznanych klubów piłkarskich, jest czymś więcej niż drużyną sportową. To globalna marka, w której zawodnicy mają przynosić klubowi zysk i są pewnego rodzaju inwestycją. W związku z tym ich życie prywatne często upubliczniane jest w mediach społecznościowych, a sami zawodnicy mają w niektórych sytuacjach status celebrytów budząc ogromne zainteresowanie wśród kibiców na całym świecie. Młody zawodnik może doświadczać w związku z takim wpływem mediów na sport dużych trudności w radzeniu sobie ze stresem. To właśnie w przypadku nastolatków trafiających do świata wielkiego sportu, wielkich pieniędzy i mediów dużą rolę może odgrywać wsparcie psychologiczne, dzięki któremu łatwiej odnaleźć się w wymagających warunkach.

Również w tym kontekście warto zastanowić się nad tym, dlaczego ci młodzi ludzie tak szybko trafiają do wielkich klubów i świata sportu na najwyższym poziomie, co często wiąże się z ogromną popularnością. Sheard (2012) uważa, że podstawowymi czynnikami warunkującymi sukces w sporcie są: umiejętności i odporność psychiczna. Wychodząc z założenia, że nastolatki osiągające poziom sportowy pozwalający im na rywalizację na najwyższym poziomie dysponują też zasobami na płaszczyźnie psychicznej, warto wspierać ich w radzeniu sobie z tak wymagającym stresorem, jak presja związana z mediami. Dzięki wsparciu psychologów ci młodzi ludzie będą w stanie poradzić sobie z presją i wydobyć pełen potencjał, który pozwoli im osiągnąć mistrzowski poziom sportowy. Dlatego też warto przyjąć założenie, że wspieranie sportowców w radzeniu sobie ze stresem związanym z wpływem mediów na życie prywatne i zawodowe powinno być nieodłącznym elementem przygotowania mentalnego w sporcie. Co więcej, ten element warto włączać w proces szkoleniowy już z młodymi zawodnikami, ponieważ specjalizacja i osiąganie profesjonalnego poziomu w sporcie następuje coraz szybciej.

Według Kristiansen, Halvari i Roberts (2012) psychologowie powinni budować w zawodnikach poczucie posiadania zasobów i kompetencji do tego, aby radzić sobie z trudnymi czynnikami środowiskowymi (takimi jak media). Z kolei rolą trenerów i managerów jest budowanie atmosfery mistrzostwa sportowego (skupianie się na dążeniu do doskonałości w wykonaniu zadania, a nie skupianie się na wyniku jako takim), która umożliwi zawodnikom korzystanie z nabytych umiejętności i wykorzystywanie ich do radzenia sobie nie tylko podczas treningu czy zawodów, ale również w życiu prywatnym i sprawach okołosportowych. Skupianie się na czynności, a nie na wyniku wygląda na sprzeczne z podstawowymi regułami rządzącymi sportem, jednak w kontekście radzenia sobie ze stresem i trudnościami np. podczas meczu, gdy wynik jest niekorzystny, pozwala wykorzystać potencjał i zasoby, które pomagają w pokonywaniu przeszkód.

W związku z tym, takie nastawienie będzie też pomocne w radzeniu sobie np. z negatywnymi komentarzami w mediach czy krytyką ze strony opinii publicznej po poniesionej porażce. Kristiansen, Roberts i Sisjord (2011) przeprowadzili badanie opisujące mechanizmy radzenia sobie bramkarzy w piłce nożnej z odbiorem treści publikowanych na ich temat w mediach i wyróżnili trzy sposoby radzenia sobie (zorientowany na rozwiązanie problemu, poszukujący wsparcia społecznego lub unikanie). Sposoby te są analogiczne do podstawowych strategii radzenia sobie ze stresem. Badacze podkreślają, że rolą psychologa jest zidentyfikowanie sposobu, który umożliwi konkretnemu zawodnikowi radzenie sobie w trudnej sytuacji wskazując, że jest to kwestia indywidualna.

Niezależnie jednak od tego, jaki sposób będzie najbardziej pomocny w przypadku konkretnego zawodnika, w mojej ocenie należy pamiętać o rosnącej presji związanej z wpływem mediów na sport i o ważnej roli psychologów, trenerów, managerów i bliskich we wspieraniu, szczególnie młodych sportowców i tzw. „cudownych dzieci sportu”, w radzeniu sobie z trudnościami tego rodzaju. Tym bardziej, że presja będzie coraz większa…
Źródła:

Kristiansen, E., Roberts, G.C. & Sisjord, M.K. (2011) Coping with negative media content: The experiences of professional football goalkeepers.

Kristiansen,E., Halvari, H. & Roberts, G.C. (2012) Organizational and media stress among professional footballer players: testing and achievement goal theory model.

Michael Sheard, (2012) Mental Toughness: The Mindset Behind Sporting Achievement

http://www.thesportinmind.com