Słyszeliście kiedyś o czymś takim, jak KOR? Klub Oszalałych Rodziców – tak brzmi rozwinięcie tego akronimu. Rodzice sportowców często są nazywani utrapieniem, a nawet koszmarem trenerów. Marzą o sukcesie sportowym swoich dzieci, poświęcają czas, pieniądze i bardzo angażują się w uprawianie sportu przez pociechy. Dlaczego „Oszalałych”? Temu zaangażowaniu towarzyszą często silne emocje. Rodzice kibicują podczas zawodów, czynnie angażują się w trening, czasami przeżywają sukcesy i porażki bardziej niż dzieci. Choć zdarza się, że trenerzy narzekają na KOR i nie potrafią budować relacji z rodzicami swoich zawodników, gdyby nie rodzice, wielu sportowców – w tym największe gwiazdy takie, jak Leo Messi, Lindsey Vonn czy Agnieszka Radwańska – nie byłyby w stanie osiągnąć w sporcie sukcesu.
Uprawianie sportu przez dziecko wiąże się z wieloma wyzwaniami, przed którymi stają w dużej mierze rodzice. Biorąc pod uwagę ich zaangażowanie, mogą to być sytuacje wywołujące stres. Czasami może to być korek podczas dojazdu na mecz, widok zapłakanego po porażce dziecka, czasami niesprawiedliwa decyzja trenera. Warto pamiętać o tym, że w sporcie rodzice także mogą potrzebować wsparcia psychologicznego i pomocy m.in. w radzeniu sobie ze stresem, jakiego doświadczają w związku z uprawianiem sportu przez dziecko. Istnieją strategie, które rodzice mogą stosować samodzielnie. Przedstawiamy kilka z nich:
Większe zrozumienie
Trudno jest wyobrazić sobie, co czuje i czego doświadcza zawodnik podczas zawodów, kiedy odnosi sukces lub ponosi porażkę. Rodzice jako najwierniejsi kibice i często najbardziej zaangażowane w trening -poza samym sportowcem – osoby, mają tendencję do oceny działań dziecka. Często dość ostrej, ponieważ towarzyszą jej silne emocje. Warto starać się rozmawiać z dzieckiem, pytać o emocje i myśli, a jednocześnie nie oceniać. Czasami nic nie działa na sportowca tak negatywnie, jak to, że słyszy od rodzica (autorytetu, ważnej osoby): „Zrobiłeś to źle.”, „Dlaczego ci się nie udało? Mogłeś zrobić to lepiej.”. Warto pamiętać także o tym, że każdy człowiek jest inny. Niektórzy szukają wsparcia i rozmowy, inni potrzebują czasami dystansu, dlatego ważne jest, aby obserwować dziecko i starać się rozumieć i akceptować jego emocje i zachowanie. Kiedy rozmowom towarzyszy mniej trudnych emocji, rodzice także lepiej sobie radzą.
Poznawcza restrukturyzacja
Pod tym terminem kryje się proces, który polega na takiej ocenie i „przerobieniu” pewnych zdarzeń, że negatywna perspektywa zamienia się w bardziej korzystną. Uznanie źródła stresu za pozytywne, mogące służyć rozwojowi, nabyciu nowych doświadczeń lub nauczeniu się czegoś bywa pierwszym krokiem do poradzenia sobie ze stresem. Przykład? Porażka poniesiona przez dziecko może dać mu nowe doświadczenia, będzie dobrą lekcją, wzmocni je, doda odwagi i siły. Jeśli rodzic będzie w stanie to zrozumieć i przyjąć, łatwiej będzie mu radzić sobie z własnymi emocjami i stresem w trudnych sytuacjach.
Unikanie przypadków
Uprawianie sportu wiąże się ze stresem. Porażki, kontuzje, niespodziewane zwroty akcji, trudy związane z treningiem to dla sportowców codzienność. Dla ich rodziców także. Przewidywanie, że trudne sytuacje mogą się pojawić i że prędzej czy później trzeba będzie im sprostać pomaga. Warto pomyśleć o tym, w jaki sposób radzić sobie z potencjalnymi problemami i sytuacjami, które mogą wywołać stres, na przykład „Co zrobię, jeśli sędzia podejmie niesprawiedliwą wobec mojego dziecka decyzję? Jak zareaguję? Jak najlepiej zareagować, aby pomóc dziecku?”. Takie „plany” mogą dać rodzicom większa pewność w radzeniu sobie w sytuacjach trudnych, gdy te rzeczywiście się pojawią.
Samoświadomość
Warto poświęcić kilka minut w ciągu dnia na to, aby zadać sobie kilka pytań o to, jak się czuję, o czym myślę, jak poradziłam/-em sobie z trudną sytuacją. Nie muszą być to emocje i doświadczenia związane ze sportem, wystarczą sytuacje dnia codziennego. Poświęcając chwilę na to, aby wsłuchać się w siebie i poobserwować swoje reakcje, rodzic uczy się siebie i rozpoznawania, w jaki sposób reaguje w określonych sytuacjach. Takie informacje mogą bardzo pomóc w sytuacji, która wywołuje stres. Dzięki tej wiedzy rodzic może w świadomy sposób reagować tak, aby zachowanie przyniosło jak najwięcej korzyści dziecku i samemu rodzicowi.
Relaksacja
Trening relaksacyjny to jeden z najpopularniejszych, najłatwiejszych i najczęściej stosowanych elementów treningu mentalnego. Pozwala na lepsze radzenie w sytuacjach wywołujących stres. Pisaliśmy o nim m.in. tu. Poza samym treningiem relaksacyjnym można stosować także inne metody i techniki, które pozwalają lepiej radzić sobie ze stresem czy kontrolować emocje. Rodzic może np. wyjść na moment z miejsca, w którym odbywają się zawody, znaleźć ciche i spokojne miejsce i uspokoić oddech, na moment zamknąć oczy. Można pójść na krótki spacer z dala od areny sportowych zmagań dzieci. Kluczem do sukcesu jest to, że trzeba próbować. W przypadku różnych sposobów relaksacji najważniejsze jest to, żeby je stosować. Dopiero wtedy przyniosą skutek.
Wsparcie i wiedza
Szukanie wsparcia społecznego to jedna z najpopularniejszych strategii radzenia sobie ze stresem. Przynosi bardzo wiele korzyści, bo pozwala poczuć, że nie jesteśmy ze stresem zupełnie sami. W przypadku rodziców młodych sportowców może to być rozmowa z trenerem, czasami z innymi rodzicami (na przykład starszych, bardziej doświadczonych zawodników). Poza wsparciem emocjonalnym rodzice mogą uzyskać wiele ciekawych i ważnych informacji, które mogą pomóc im w funkcjonowaniu jako rodzic sportowca. Mogą zyskać też nieco inny punkt widzenia na pewne kwestie.
Jak widać, rodzice sportowców mogą zrobić wiele, aby we własnym zakresie lepiej radzić sobie ze stresem. To bardzo ważne, ponieważ to, w jaki sposób funkcjonują rodzice bezpośrednio przekłada się na samopoczucie dziecka, a także na to, jak trenuje, jakie wyniki osiąga i jak czuje się jako sportowiec. Rodzice mogą zrobić bardzo wiele, aby wesprzeć dziecko w jego sportowej drodze. Stosowanie tych i innych strategii radzenia sobie z emocjami i stresem pozwala nie tylko budować i rozwijać dziecko-sportowca, ale przede wszystkim dziecko, które ma poczucie, że rodzice je wspierają, rozumieją i stanowią oparcie w trudnych sytuacjach.
Artykuł pochodzi z portalu Park Psychologii.